Tọa đàm 'Đổi mới mô hình tăng trưởng: Kinh nghiệm của Nhật Bản và bài học đối với Việt Nam'

Bài giảng đặc biệt này được thực hiện trong khuôn khổ chuỗi hoạt động của Chương trình JICA Chair. Từ năm 2020, JICA đã khởi động Chương trình JICA Chair hướng đến các cơ quan nghiên cứu và các trường đại học hàng đầu của các nước đang phát triển nhằm mục đích mở rộng cơ hội chia sẻ kinh nghiệm, bài học có được từ các dự án hợp tác phát triển cho các nước đang phát triển và công cuộc hiện đại hóa của Nhật Bản. Ở Việt Nam, JICA bắt đầu thực hiện dự án từ năm 2021, trong đó có những hoạt động như hỗ trợ tặng sách cho các cơ quan nghiên cứu về Nhật Bản cũng như tổ chức các buổi giảng đặc biệt của các học giả nổi tiếng đến từ Nhật Bản. Trong thời gian tới, JICA sẽ tiếp tục hợp tác với các đối tác để thúc đẩy hơn nữa hoạt động nghiên cứu Nhật Bản tại Việt Nam và góp sức cho sự phát triển bền vững kinh tế - xã hội của Việt Nam.

Tham dự chương trình, về phía JICA Việt Nam có ông Sugano Yuichi - Trưởng Đại diện Văn phòng Việt Nam của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA Việt Nam)

Về phía Trường ĐH Ngoại thương có PGS, TS Đào Ngọc Tiến - Phó Hiệu trưởng Nhà trường; PGS, TS Vũ Hoàng Nam - Trưởng Phòng Quản lý Khoa học; Trưởng/ Phó một số đơn vị trong Trường. Buổi giảng đã nhận được sự tham gia của hơn 150 giảng viên, sinh viên và những người quan tâm đến từ các doanh nghiệp tư nhân.

Phát biểu khai mạc chương trình, ông Sugano Yuichi - Trưởng Đại diện Văn phòng JICA Việt Nam đã nhấn mạnh mục tiêu của chương trình JICA Chair. Ở Việt Nam, ngoài tổ chức các buổi giảng đặc biệt như thế này, do các học giả nổi tiếng đến từ Nhật Bản đảm trách, JICA Việt Nam còn có những hoạt động như hỗ trợ tặng sách cho các cơ quan nghiên cứu về Nhật Bản. Thời gian tới, JICA sẽ tiếp tục hợp tác với các đối tác để thúc đẩy hơn nữa hoạt động nghiên cứu Nhật Bản tại Việt Nam và góp sức cho sự phát triển bền vững kinh tế – xã hội của Việt Nam. Nhân dịp này, ông Sugano Yuichi đã gửi lời cảm ơn tới Trường ĐH Ngoại thương, GS Trần Văn Thọ vì đã phối hợp cùng JICA tổ chức chương trình ý nghĩa này.

Tiếp nối chương trình, GS Trần Văn Thọ - Giáo sư Danh dự, Đại học Waseda đã trình bày bài chia sẻ về chủ đề "Đổi mới mô hình tăng trưởng: Kinh nghiệm của Nhật Bản và hàm ý đối với Việt Nam".

Ông Trần Văn Thọ từng là thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ. Trước đó, ông tham gia tổ tư vấn cải cách kinh tế và hành chính của Cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt và cộng tác với ban nghiên cứu chính sách của Cố Thủ tướng Phan Văn Khải. Ông là một trong ba người nước ngoài đầu tiên được mời làm việc trong Hội đồng tư vấn kinh tế nhiều đời của Thủ tướng Nhật. Ông cũng từng làm cố vấn cho nhiều cơ quan của chính phủ Nhật Bản. Giáo sư Trần Văn Thọ là tác giả của một số tác phẩm xuất bản bằng tiếng Nhật và tiếng Việt về kinh tế châu Á, Nhật Bản và Việt Nam. Lĩnh vực nghiên cứu của ông tập trung vào chính sách kinh tế, kinh tế phát triển, Kinh tế quốc tế, Kinh tế Châu Á.

Năm 2010, Việt Nam đã trở thành quốc gia đạt mức thu nhập trung bình và được kỳ vọng sẽ đứng vào hàng ngũ các quốc gia có mức thu nhập bậc trung, nhưng lại đang gặp phải rất nhiều vấn đề như làm thế nào để tránh được bẫy thu nhập trung bình hay làm thế nào để có thể chuyển dịch thành nước có thu nhập cao vào năm 2045 theo mục tiêu đề ra.

Để hướng tới mục tiêu chuyển dịch cơ cấu kinh tế sang các ngành có giá trị gia tăng cao, từ năm 2000 đến nay JICA và Trường đại học Ngoại thương đã tiến hành các hoạt động đào tạo doanh nhân đang đảm trách vai trò quan trọng trong việc tạo dựng các doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng như ngành công nghiệp phụ trợ thông qua Viện phát triển nguồn nhân lực Việt Nam - Nhật Bản (VJCC). Hơn 800 học viên đã hoàn thành chương trình kinh doanh cao cấp hay còn gọi là Keieijuku của VJCC. Nhiều người trong số họ đã tạo được quan hệ làm ăn với các doanh nghiệp nước ngoài, đặc biệt là doanh nghiệp Nhật Bản và đóng góp cho sự phát triển kinh tế, xã hội của Việt Nam.

Trong chương trình lần này, với nội dung giới thiệu về mô hình tăng trưởng chính, diễn giả đã làm rõ những bài học cho Việt Nam từ những kinh nghiệm của Nhật Bản. GS Trần Văn Thọ cho rằng: “Để Việt Nam có thể tránh được bẫy thu nhập trung bình và đạt được mục tiêu thu nhập cao cho đến năm 2045 thì điều kiện cần là phải duy trì tăng năng suất lao động, chuyển dịch cơ cấu kinh tế lên cao. Đây chính là nền tảng để tăng năng suất lao động, thay đổi lợi thế cạnh tranh, duy trì sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Hơn nữa, trong quá trình đó, cả tích lũy tư bản và đổi mới sáng tạo đều có vai trò quan trọng, chính sách của nhà nước cần nhắm đến các lĩnh vực tăng hiệu suất đầu tư, khuyến khích đổi mới sáng tạo, đặt mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao để thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu”. Hơn nữa, trong quá trình đó, cả tích lũy tư bản và đổi mới sáng tạo đều có vai trò quan trọng, chính sách của nhà nước cần nhắm đến các lĩnh vực tăng hiệu suất đầu tư, khuyến khích đổi mới sáng tạo, đặt mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao để thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu,… cũng là điều đã được nhấn mạnh trong bài giảng.

Phát biểu tại chương trình, PGS, TS Đào Ngọc Tiến - Phó Hiệu trưởng Nhà trường khẳng định, trong những năm qua Trường ĐH Ngoại thương đã triển khai 4 hướng nghiên cứu chính, trong đó có hướng nghiên cứu về “Đổi mới thể chế kinh tế xã hội để phát triển bền vững”. Nhà trường đã triển khai nhiều nhiệm vụ nghiên cứu, tư vấn chính sách, tổ chức nhiều diễn đàn, hội nghị, hội thảo quốc tế để trao đổi về các động lực, thảo luận về các điểm nghẽn, nghiên cứu đề xuất các chính sách nhằm đổi mới mô hình tăng trưởng và phát triển bền vững ở Việt Nam. Với mong muốn đó, sự kiện ngày hôm nay có ý nghĩa quan trọng đối với hoạt động nghiên cứu và tư vấn chính sách của Nhà trường và góp phần quan trọng đề xuất các ý tưởng, chính sách mới nhằm đổi mới mô hình tăng trưởng của Việt Nam.

Thay mặt Trường ĐH Ngoại thương, PGS, TS Đào Ngọc Tiến đã gửi lời trân trọng cảm ơn tới JICA Việt Nam vì đã mang cơ hội được phối hợp tổ chức Chương trình JICA Chair Program tại Trường Đại học Ngoại thương cũng như gửi lời cảm ơn tới GS Trần Văn Thọ vì đã dành thời gian trao đổi những nội dung tâm huyết đóng góp cho quá trình đổi mới mô hình tăng trưởng của Việt Nam. Thầy bày tỏ mong muốn và tin rằng trong thời gian tới sẽ có thêm nhiều sự hợp tác hơn nữa giữa Trường ĐH Ngoại thương và Chương trình JICA Chair.

Các báo đưa tin về sự kiện:
+ Báo Điện tử Đảng Cộng sản: https://dangcongsan.vn/giao-duc/nhat-ban-viet-nam-chia-se-kinh-nghiem-ve-doi-moi-mo-hinh-tang-truong-673340.html
+ Thời báo Ngân hàng đưa tin về sự kiện: https://thoibaonganhang.vn/gs-tran-van-tho-chia-se-ve-doi-moi-mo-hinh-tang-truong-153886.html
+ Tạp chí Đông Nam Á: https://tapchidongnama.vn/doi-moi-mo-hinh-tang-truong-tai-viet-nam-dao-tao-nguon-nhan-luc-chat-luong-cao-phai-la-muc-tieu-hang-dau/